Herken ‘denkfouten’ – deel 2
Hoe herken je als HR-adviseur of manager dat een medewerker vastloopt door belemmerende gedachten?
In mijn vorige blog post noemde ik 2 van de 9 denkfouten of denkpatronen die mensen kunnen maken en waarmee ze een onrealistische kijk op zichzelf en hun omgeving creëren. Het kan iemands professionele ontwikkeling flink in de weg zitten. Maar hoe herken je deze denkpatronen bij een ander, zonder dat je in iemands hoofd hoeft te kijken? In deze post noem ik er nog 2 én hoe je ze herkent in gesprek met de ander.
Zelfverwijt – de sorry-zeggers
Bij zelfverwijt geef je jezelf de schuld van alles wat er om je heen gebeurt. Je verwijt jezelf dat je over te weinig kwaliteiten beschikt, dat je chaotisch bent, lui, enzovoorts. Als deze manier van denken echt een patroon is geworden, verwijt je jezelf bovendien dingen waarop je echt géén invloed hebt*! Je blik is vooral gericht op wat er niet goed gaat.
Hoe herken je deze persoon?
Ik noem het voor het gemak de ‘sorry-zeggers’. Het zijn mensen die zich voor alles steeds excuseren. Sorry zeggen voor zaken die hen niet te verwijten valt en als dat wel het geval is het boetekleed volledig aantrekken.
Denkpatronen met betrekking tot controle – wijzen naar anderen
Van dit type zijn er twee:
- mensen die denken overal invloed op te hebben en die elk aspect van hun leven onder controle proberen te houden,
- mensen die denken dat ze nergens invloed op hebben en denken dat anderen zich tegen hen keren als ze kritische feedback krijgen.
Het tweede type voelt zich machteloos en hulpeloos en komt daardoor niet in actie. Wijzend naar anderen en niet naar zichzelf kan deze persoon zich somber gaan voelen. De interne criticus (de negatieve ‘stem’ in je hoofd) roept waarschijnlijk zinnen als ‘je hebt geen invloed, je kunt er niets aan veranderen, je bent een slappeling’.
Je herkent een persoon van het tweede type, doordat hij of zij de schuld steeds bij anderen legt of bij de situatie en zelden bij zichzelf. Weet dat er mogelijk gebrek aan zelfvertrouwen aan ten grondslag ligt.
Hoe ga je om met medewerkers met denkpatronen die in de weg zitten?
Ga in ieder geval altijd op een open manier in gesprek met medewerkers van wie je vermoedt dat deze manieren van denken hun eigenwaarde ondermijnt. ‘Het valt me op dat…’, ‘Waar heb je behoefte aan…?’, ‘Wat kan ik voor je doen…?’.
Heb je daar zelf hulp bij nodig, laat het me weten. Wellicht kan ik je verder helpen! Klik op Contact bovenaan de pagina om mij een bericht te sturen.
*) Bronvermelding: de inhoud van deze post is mede gebaseerd op het boek ‘Zelfvertrouwen’, McKay en Fanning, 2004.